Betaalbaar wonen is een basisrecht - Interview met Lies Corneillie
Danny Wildemeersch & Judith Caeyers
We interviewden Lies Corneillie vanwege haar diepe betrokkenheid bij de problematiek van dak- en thuisloosheid en ook omwille van haar positieve reactie op ons memorandum1. Als schepen van Leuven, verantwoordelijk voor wonen, gelijke kansen en mondiaal beleid, zet zij zich beleidsmatig in voor oplossingen.
Lies komt uit de Kempen en groeide op in een groot gezin met drie broers en twee zussen. Haar ouders waren beide lokaal zeer actief. In haar jeugd was Lies betrokken bij de jeugdbeweging, en op school toonde ze interesse in ontwikkelingssamenwerking. Ze was actief bij Amnesty International en Broederlijk Delen. Later was ze afgevaardigde bij de Vlaamse Jeugdraad. Deze activiteiten leidden haar naar de studie sociaal werk, waarvoor ze een diploma behaalde aan de Sociale Hogeschool (UCLL) in Leuven. Daarna startte ze haar professionele carrière in het jeugdwerk.
Door haar betrokkenheid bij het jeugdwerk raakte ze bekend met de uitdagingen waar kwetsbare jongeren in Leuven tegenaan lopen bij het zoeken naar een geschikte, betaalbare woning. Bovendien werd ze geconfronteerd met de complexiteit van het op eigen benen staan voor deze jongeren, die vaak niet kunnen terugvallen op een netwerk van volwassenen om hen te begeleiden.
“Maar waar moet je allemaal aan denken? Ah ja, een job zoeken. Als je een inkomen krijgt, moet je ook belastingen betalen. Je moet ingeschreven zijn bij een mutualiteit. Als je alleen gaat wonen, moet je ook nog eens denken aan verzekeringen. Er is ook heel dat pakket van wat er eigenlijk allemaal bij komt kijken. Ja, dat is wel echt niet zo evident. Laat staan als je echt nog een stuk jonger bent, of dat je het Nederlands niet zo heel machtig bent. Dan is dat allemaal wel heel complex.”
Haar politiek engagement begon al op jonge leeftijd. Ze was nog maar twee jaar actief bij Jong Groen, toen ze in 2012 werd verkozen als gemeenteraadslid van Leuven. Zes jaar later werd ze schepen. Als lid van jong Groen ging ze al met het thema wonen aan de slag.
‘Toen ik net Jong Groen lid was, hebben we een congres georganiseerd, Stad 2030, over hoe we de stad kunnen zien als een plek waar oplossingen zijn en niet enkel de problemen. Als oplossing voor betaalbaar wonen hebben we initiatieven zoals de Community Land Trust 2 binnen Jong Groen echt uitgedacht als concept en onder de aandacht gebracht. Vandaag wordt het gerealiseerd.’
Sinds Lies Corneillie schepen werd, heeft ze tal van initiatieven genomen om wonen in Leuven zowel aantrekkelijker als betaalbaarder te maken. Betaalbaar wonen is voor haar een basisrecht. Daarom ging ze actief de strijd aan tegen huisjesmelkers zoals de ondertussen veroordeelde familie Appeltans. Als voorzitter van het Autonoom Gemeentebedrijf (AG) Stadsontwikkeling Leuven streeft ze ernaar de dominantie van de vrije woningmarkt aan te pakken en wil ze ook dat de stad actief optreedt op dit gebied. Daarom heeft ze veel aandacht voor sociale woningbouw en voor innovatieve woningoplossingen zoals de Community Land Trust, projecten van burgercoöperaties zoals 10x1, Housing First of budgethuurwoningen. Betaalbare, kwalitatieve huurwoningen is voor haar een belangrijk aandachtspunt.
‘Door al die initiatieven wat samen te leggen, hebben we het “huurhuis” opgericht. Het is een netwerk waarbij huurders en verhuurders, maar ook intermediairen, bijvoorbeeld vrijwilligers of leerkrachten, op een goede manier worden geïnformeerd over mogelijkheden en kansen. Soms stellen zij zelf vragen, maar het gaat ook over proactief al die verschillende actoren samenbrengen, hen juiste info meegeven, campagnes opzetten, hen begeleiden in een overleg met de vrederechter, etc..’
Vanuit haar verleden als sociaal werker ligt de problematiek van dak- en thuisloosheid haar nauw aan het hart. Lies was mede-initiatiefnemer van de eerste dak- en thuislozentelling in Leuven in 2019. De verontrustende cijfers waren de aanleiding voor het opmaken van het ‘Leuvense Actieplan Dak- en Thuisloosheid’ 3.
‘Na de telling van 2019, hebben we een plan opgemaakt met een veelheid aan acties. Omdat de profielen zo divers waren en de oorzaken zo complex, kwamen we uiteindelijk uit bij 90 actiepunten. Dat zijn er zeker heel veel. (...) Gelukkig hebben we veel van die punten al kunnen aanpakken. Ik denk bijvoorbeeld aan de uitbreiding van de huurpremie, het opstarten van Housing First, of het hervormen van winteropvang in de richting van een permanente nachtopvang. Maar het gaat ook over het verbeteren van de banden met vrederechters, zodat we uithuiszettingen op een andere manier kunnen aanpakken en we ze liefst kunnen voorkomen’.
Lies beseft dat dak- en thuisloosheid hoofdzakelijk opgelost kan worden met het vinden van geschikte woningen. Maar ook begeleiding nadien blijft cruciaal.
‘Er is niet één oplossing die voor elke persoon zomaar werkt. Wat ik ook veel hoor van de mensen die bezig zijn met Housing First, is terug ‘leren wonen’. De regelmaat terug inbouwen in je leven, de rust die een woning biedt ook toelaten. Dat lijken eenvoudige dingen, maar na een geschiedenis van dakloosheid toch niet evident. Ja, het is super complex, inderdaad. Daarbij is het erg belangrijk om zo veel mogelijk te voorkomen dat iemand een woonst verliest.
Lies weet dat de stad deze complexe problematiek niet alleen kan aanpakken. Daarom rekent ze ook op de inbreng van burgerinitiatieven zoals de CVSO Valkerij met het project 10x1.
‘Dak- en thuisloosheid is niet zo’n aaibaar thema. Daarom vond ik het mooi en krachtig dat daar ook vanuit de Valkerij dat initiatief kwam. Ook omdat er direct werd gezegd, “wij gaan hier zorgen dat er middelen zijn en wij gaan zelf aan de slag”. Dit in tegenstelling tot organisaties die vinden dat de stad dit moet doen, of financiële ondersteuning vragen. Dat is ook wel legitiem uiteraard. We mogen als overheid op onze verantwoordelijkheid worden gewezen. Maar wat de Valkerij probeert, dat is wel iets anders: zij mobiliseren mensen rond het thema op een vernieuwende manier’.
Lies Corneillie heeft er nu zes jaar opzitten als schepen verantwoordelijk voor wonen, gelijke kansen en mondiaal beleid. Haar enthousiasme voor deze job kwam duidelijk naar voren tijdens het interview. Ze beseft dat er nog veel werk te doen is en wil meer hefbomen ontwikkelen voor een écht sociaal woonbeleid in de stad. Dat blijkt trouwens ook uit de recente ‘Woonstudie Leuven’ 4 waartoe ze de opdracht gaf. Daarom wil ze zich graag nog eens zes jaar inzetten. Of dit mogelijk zal zijn, hangt uiteraard af van de uitslag van de lokale verkiezingen op 13 oktober 2024, waarbij ze opnieuw kandidaat is. Wij wensen haar succes!
Zie onze derde nieuwsbrief
Community Land Trust, zie: https://www.leuven.be/clt
Woonstudie Leuven, zie: https://pers.leuven.be/leuven-presenteert-woonstudie-voor-betaalbare-en-kwalitatieve-woonstad