Nieuwe telling dak- en thuislozen
Nieuwe telling dak- en thuislozen
DANNY WILDEMEERSCH & JUDITH CAEYERS
Op woensdag 27 maart werd door de Koning Boudewijnstichting de nieuwe telling van dak- en thuisloosheid bekend gemaakt. De telling werd in Vlaanderen uitgevoerd door de onderzoeksgroep van professor Koen Hermans (KU Leuven). In vergelijking met de eerdere telling van 2020 gaat de situatie er niet op vooruit. Ook niet in de regio Leuven. Hieronder enkele opvallende vaststellingen.
In 2020 werden in de stad Leuven 556 dak- en thuislozen geteld. In 2023 werden er 583 dak- en thuislozen geteld in de stad Leuven en 780 in regio Leuven1. In tegenstelling tot 2020 werd nu ook geteld in 9 buurtgemeenten. Van deze dakloze personen in regio Leuven behoren 7 op de 10 tot het mannelijk geslacht en 3 op de 10 tot het vrouwelijk geslacht. Eén vijfde ervan zijn kinderen die de woonsituatie delen met hun ouders. Verder blijkt nog uit de gegevens dat 1 op de 4 kampt met verslavingsproblemen en 1 op de 7 heeft gezondheidsproblemen. Slechts weinigen hebben een inkomen uit werk. De meesten zijn afhankelijk van een vervangingsinkomen (64,3%). Van de dakloze personen in de telling voor regio Leuven hebben 61,6% de Belgische nationaliteit. De anderen hebben tijdelijk verblijfsrecht (37,6%) of zijn zonder wettig verblijf (11,2%).
Hoe komen ze aan die cijfers?
We interviewden voor deze nieuwsbrief Evelien Demaerschalk en Nana Mertens, twee onderzoeksters van de Leuvense onderzoeksgroep. Ze zijn beiden erg gemotiveerd voor dit soort werk. Evelien en Nana vonden ieder hun eigen weg naar dit thema. Evelien draaide zelfs tijdelijk mee in de winteropvang, als medewerkster van het CAW. Nana deed onderzoek naar onderwijs, maar merkt nu dat onderzoek naar dakloosheid haar toch het meest aanspreekt.
In 2020 vond de eerste telling plaats in Leuven, Gent en Limburg. Toen werden in Leuven stad 466 volwassenen en 90 kinderen geteld. In 2023 is er een tweede telling uitgevoerd, met als resultaat 476 volwassenen en 107 kinderen in Leuven stad. Deze tellingen dienen niet alleen om de omvang van het probleem nauwkeurig vast te stellen, maar zijn ook een essentieel instrument voor beleidsmakers om effectieve strategieën te ontwikkelen om dakloosheid aan te pakken. Door een dieper inzicht te verkrijgen in wie deze daklozen zijn, hoe dakloosheid ontstaat en welke specifieke uitdagingen zij het hoofd bieden, kunnen waardevolle oplossingen worden uitgewerkt.
De telling wordt uitgevoerd door middel van een enquête, in te vullen door partnerorganisaties. In de regio Leuven ging het om 48 organisaties uit diverse sectoren en niveaus van de hulpverlening die te maken krijgen met de problematiek. Op een vooraf bepaald moment vullen ze gezamenlijk de schriftelijke enquête in. Op die dag doorzoeken ze al hun lopende dossiers en identificeren ze individuen die te maken hebben met dak- en thuisloosheid. Op deze manier wordt getracht het aantal daklozen zo precies mogelijk in te schatten.
Bij het invullen van de enquête worden ook andere ‘profielkenmerken’ bevraagd om een vollediger beeld van deze groep te verkrijgen. Enkele van deze kenmerken zijn onder meer: nationaliteit, leeftijd, meerderjarigheid of minderjarigheid, genderidentiteit, gezondheidstoestand, verantwoordelijkheid voor kinderen, duur van de periode van dakloosheid, verblijfsstatus, inkomen, en het hebben van een actief dossier bij het OCMW. Het verzamelen van deze profielkenmerken vereist een delicate balans tussen het verkrijgen van voldoende informatie om een nauwkeurig beeld van de situatie te vormen, en het beperken van het aantal vragen in de enquête om te voorkomen dat organisaties ontmoedigd worden om deel te nemen vanwege de hoeveelheid werk en tijd die nodig is om ze in te vullen.
Actiedag in Leuven op 27 maart
De nationale bekendmaking van de resultaten van de bevraging werd gecoördineerd door de Koning Boudewijnstichting. Op 27 maart 2024 werd een webinar georganiseerd waarbij de telling van eind 2023 werd toegelicht en waarbij ook beleidsaanbevelingen werden geformuleerd.
Op die zelfde dag werd ook in Leuven actie gevoerd. De stuurgroep van het project 10x1 werkte mee aan het lokaal initiatief van Woonzaak2 samen met Welzijnszorg. Op het Hooverplein was er een kleine fototentoonstelling over plekken waar mensen onderdak zoeken. Ook plaatsten we een divan waar voorbijgangers konden plaatsnemen en hun mening konden geven over deze kwestie. We vroegen hen ook of ze bereid waren zich te laten fotograferen met een slogan. Velen onder hen waren bereid dit te doen. Hieronder presenteren we enkele foto’s van deze actie en ook enkele beelden van plekken waar daklozen overnachten.
Voor meer informatie zie: Telling dak- en thuisloosheid. Globaal rapport 2023 | Koning Boudewijnstichting (kbs-frb.be)